De Belgische Pensioenuitgaven en de Hervormingen vanaf 2027
Waar staan we vandaag?
De Belgische overheidsuitgaven voor wettelijke pensioenen bedragen momenteel 12,7% van het bbp (2022). Dit aandeel zal volgens projecties stijgen naar 13,6% in 2030, 14,4% in 2040, en zelfs tot 16,2% in 2070. Sociale uitgaven in totaal (pensioenen, gezondheidszorg, werkloosheid, enz.) groeien mee van 25,8% naar 27,5% van het bbp in dezelfde periode. De belangrijkste reden: de vergrijzing.
Recente wijzigingen (2025)

• Minimumpensioen: bovenop de vereiste 30 loopbaanjaren geldt sinds 1 januari 2025 een bijkomende eis: minstens 20 jaar effectief werk (5.000 voltijdse dagen of 3.120 deeltijdse dagen).
• Bedragen minimumpensioen (bruto, index 1/2/2025):
• Alleenstaande: €1.808,77/maand
• Gezin: €2.260,26/maand

Hervorming vanaf 2027 (in voorbereiding)
Hoewel de wetgeving nog moet worden goedgekeurd, voorziet het regeerakkoord 2025–2029 enkele belangrijke wijzigingen:
1. 156-dagenregel
Een jaar telt pas als loopbaanjaar wanneer er minstens 156 dagen effectief gewerkt of gelijkgesteld zijn.
2. 35 effectieve jaren
Om zonder malus met vervroegd pensioen te gaan, moet men 35 jaren met minstens 156 dagen effectief werk hebben.

• Gelijkgestelde periodes (tijdskrediet, werkloosheid, landingsbaan) tellen hier niet meer volledig mee.
• Ziekte en zorgverloven blijven wel gelijkgesteld.

3. Bonus-malus systeem

• Wie vóór de wettelijke pensioenleeftijd stopt zonder 35 effectieve jaren, krijgt een malus (–2% per jaar tot 2030, –4% tot 2040, –5% vanaf 2041).
• Wie langer werkt, kan een bonus opbouwen.

4. Tweede pijler
Werkgevers worden aangespoord om tegen 2035 minstens 3% van het loon te storten in een aanvullend pensioen.
Waarom lopen de kosten zo hoog op?

• Meer gepensioneerden en minder werkenden → de verhouding actieve bevolking/pensioengerechtigden daalt.
• Automatische indexering van pensioenen en welvaartsaanpassingen.
• Duurder ambtenarenstelsel (met o.a. onderwijs en spoorwegen) weegt relatief zwaar door.

Voorbeeldsituatie (anoniem)
Stel: iemand die sinds de jaren ’90 werkt, zit eind 2025 met 31 dienstjaren. Vanaf september 2025 schakelt die persoon over op 4/5e werken. Er zijn dan twee mogelijke scenario’s:

• Scenario A: terug voltijds vanaf 2027, later landingsbaan vanaf 55 → voldoende 35 effectieve jaren bereikt in 2036, vervroegd pensioen blijft mogelijk zonder malus.
• Scenario B: 4/5 blijven tot 55 → slechts 32 effectieve jaren tegen 2036, en te veel gelijkgestelde periodes. Gevolg: pensioen met malus (–8%) en berekend op minder jaren.

Deze vergelijking toont hoe de hervorming vanaf 2027 grote gevolgen kan hebben, zelfs voor mensen die jarenlang gewerkt hebben maar tijdelijk minder uren presteren.



Aangekondigde koers voor 2027 en verder (onder voorbehoud wetgeving)

• Regeerakkoord 2025–2029 mikt op:
• “Bonus-malus”: vroeger pensioen zonder 35 effectieve jaren geeft een malus; orde van grootte die circuleert: –2% per jaar (tot 2030), –4% (tot 2040), –5% (vanaf 2041). → Nog te finaliseren in wetgeving, maar dit staat in internationale beleidsbronnen samengevat. IMF eLibraryBDO België
• Strengere telling “effectief” vs. “gelijkgesteld” (bv. 4/5, landingsbaan minder “effectief” voor de 35-jaren­drempel). Doel: mensen langer echt aan het werk. WTW+1
• Tweede pijler breder maken (werkgevers richting min. 3% bijdrage tegen 2035) en aanpassing solidariteitsbijdrage op grote kapitalen. WTWipe.com

1. Vandaag (voor 2027)

• Elk jaar met minstens 104 dagen telt als loopbaanjaar.
• “Gelijkgestelde dagen” (ziekte, werkloosheid, tijdskrediet, landingsbaan, …) tellen gewoon volledig mee alsof ze effectief gewerkt zijn.
  👉 Daardoor telt bijna elk jaar gewoon mee, ook met weinig of geen arbeid.

2. Hervorming vanaf 2027
Er komen twee drempels naast elkaar:

1. 156-dagenregel
• Zorgt ervoor dat een jaar maar meetelt als er minstens een half jaar gewerkt of gelijkgesteld is.
• → Dat is redelijk en logisch: een jaar met amper 2 maanden werk kan niet meer als “volledig pensioenjaar” tellen.
2. 35-effectieve-jarenregel
• Alleen jaren met minstens 156 dagen “effectief gewerkt” (dus geen landingsbaan, SWT, werkloosheid, …) tellen mee voor die 35.
• Gelijkgestelde dagen tellen hier niet mee, ook al gaat het vaak om >156 dagen.
• → En daar zit inderdaad de absurde kloof: je werkt bv. 4/5 (200+ dagen/jaar), maar toch wordt dat niet “effectief” gerekend.

Politieke realiteit

• In het regeerakkoord is afgesproken dat de hervorming vanaf 2027 ingaat.
• De kans dat iets verandert is groot, maar de details (bv. 20% limiet, maluspercentages, definitie van “effectief”) kunnen nog aangepast of afgezwakt worden tijdens de debatten.
• Vakbonden en sociale partners zetten daar meestal stevige druk op.

✅ Kort antwoord:

• Als de hervorming niet wordt gestemd: alles blijft zoals nu, je zit helemaal veilig.
• Als ze wel wordt gestemd (volledig): dan moet je opletten voor de 35 effectieve jaren en de 20%-limiet.
• Als ze deels wordt aangepast: dan kan jouw situatie gunstiger of neutraler uitvallen.

Conclusie
De hervorming vanaf 2027 wil de pensioenlast beperken door werkenden langer effectief aan het werk te houden. Hoewel dit budgettair begrijpelijk is, voelt het vaak onrechtvaardig: wie 4/5 werkt of in landingsbaan gaat, wordt strenger beoordeeld dan wie nooit gewerkt heeft maar toch recht heeft op een minimumpensioen. De komende jaren zullen uitwijzen hoe streng deze hervorming effectief wordt doorgevoerd in de wetgeving.

Bron = ChatGPT , https://www.sfpd.fgov.be/nl/veranderingen/pensioenhervorming#pensioen-vanaf-60jaar-2027

pensioen , Bonus Malus